Gry planszowe i mechanizmy. Część 4 – gry typu 4X.
W dzisiejszym wpisie pozwolę sobie wytłumaczyć Wam, o czym są gry 4X. Termin ten wywodzi się z gier komputerowych. Podwaliny do tego typu tytułów stworzył Sid Meier w grze Civilization. Stała się ona wyznacznikiem dla wszystkich późniejszych projektów.
4X odnosi się do czterech angielskich wyrazów – explore, expand, exploit, exterminate. Gry planszowe z tego gatunku charakteryzują się:
- eksploracją. Zazwyczaj w tego typu grach występuje mechanizm, który pozwala odkrywać planszę lub niektóre elementy na niej;
- tworzeniem cywilizacji i dbaniem głównie o jej rozwój militarny, technologiczny i ekonomiczny;
- ekspansją, czyli rozrostem tworzonego imperium;
- wyzyskiem (eksploatacją), czyli maksymalnym wykorzystywaniem surowców na podbitych/kontrolowanych terenach;
- eksterminacją, czyli niszczeniem innych cywilizacji (graczy). Wiąże się to z dużą ilością negatywnej interakcji;
- wysokim stopniem złożoności. W zasadzie nie ma prostej gry, która oddawałaby w 100% istotę 4X;
- dość długim czasem rozgrywki;
- regrywalnością;
- niezbyt dobrym działaniem w dwie osoby (rozgrywki dwuosobowe nie „wyciskają” wszystkiego z tego typu gier).
Poniższe przykłady gier 4X dla początkującego gracza będą bardzo złożonymi tytułami. Nie należy więc traktować gry prostej Eclipse na równi z Carcassonne, z poprzedniego odcinka cyklu. Niemniej postaram się zaprezentować je od najprostszych do najtrudniejszych do opanowania.
Eclipse
Liczba graczy: 2-6
Fabuła: gracze kierują imperium w kosmosie, w uniwersum stworzonym przez autorów
Złożoność zasad: początkujący
Wersja polska: połowicznie (wydawnictwo Rebel.pl)
Liczba dodatków: 2 (póki co brak wersji polskiej)
Plusy:
+ kilka dróg do zwycięstwa
+ interesująco rozwiązany element eksploracji
+ możliwość projektowania wyposażenia swoich statków kosmicznych
+ / – gra kładzie większy nacisk na ekonomię, niż na walkę pomiędzy graczami
Minusy:
– jakość wykonania elementów tekturowych
Exodus: Proxima Centauri – Revised Edition
Liczba graczy: 2-6
Fabuła: gracze kierują imperium ludzi w kosmosie, w uniwersum inspirowanym książką Obłok Magellana Stanisława Lema
Złożoność zasad: początkujący
Wersja polska: nie
Liczba dodatków: 1 (planowany na ten rok)
Plusy:
+ dynamiczna rozgrywka
+ ciekawie rozwiązane nabywanie nowych technologii
+ solidne wykonanie
+ możliwość wyposażania swoich statków kosmicznych w dodatkowe elementy, takie jak napęd czy działka
+ / – mniej ekonomii, a więcej akcji
Minusy:
– faza ruchu spowalnia grę
– brak frakcji
– brak typowej eksploracji
Sid Meier’s Civilization: Gra Planszowa
Liczba graczy: 2-4
Fabuła: każdy z graczy prowadzi, od początku dziejów do lotu w kosmos, jedną z ziemskich cywilizacji
Złożoność zasad: początkujący
Wersja polska: tak (wydawnictwo Galakta)
Liczba dodatków: 2 (w języku polskim)
Plusy:
+ wiele dróg do zwycięstwa
+ oprawa graficzna przypomina pierwszą część gry komputerowej
+ zawiera wszystko w odpowiedniej ilości, co powinno być w 4X
Minusy:
– nieprecyzyjne zasady (zwłaszcza z dodatkami)
– niezbalansowane elementy w grze (zwłaszcza z dodatkami)
Space Empires 4X
Liczba graczy: 1-4
Fabuła: gra w zasadzie nie ma fabuły. Po prostu prowadzi się imperium w kosmosie.
Złożoność zasad: średnio zaawansowany
Wersja polska: nie
Liczba dodatków: 2
Plusy:
+ dynamiczna rozgrywka
+ zawiera wszystko w odpowiedniej ilości, co powinno być w 4X
+ możliwość wybierania dodatkowych zasad, które chcemy stosować w rozgrywce
+ gra wprowadza „mgłę wojny” znaną z gier komputerowych
+ wariant jednoosobowy
+/- jest to gra wojenna, więc mamy w niej same żetony
Minusy:
– imperium i jego ekonomię, prowadzi się na kartce papieru
– cena może odstraszyć osoby nieprzyzwyczajone do cen gier wojennych
Dominant Species
Liczba graczy: 2-6
Fabuła: gra symuluje okres wkraczania Ziemi w zlodowacenie. Każdy z graczy kieruje jedną z sześciu gromad zwierząt: ssaki, gady, ptaki, płazy, pajęczaki lub owady.
Złożoność zasad: średnio zaawansowany
Wersja polska: nie
Liczba dodatków: brak
Plusy:
+ nietypowa fabuła
+ bardzo wiele możliwości i akcji do wykonania, przez co gra nie jest prosta i staje się bardzo wymagająca
+ interesujące wykonanie
Minusy:
– fabuła nie za bardzo przebija się przez mechanizmy
Twilight Imperium 3 edycja
Liczba graczy: 3-8
Fabuła: gracze kierują imperium w kosmosie, w uniwersum stworzonym przez autorów
Złożoność zasad: zaawansowany
Wersja polska: nie
Liczba dodatków: 2
Plusy:
+ gra jest uważana za najlepszą i optymalną grę planszową typu 4X
+ posiada bardzo wiele interesujących mechanizmów
+ każda frakcja w grze ma specyficzny styl rozgrywki
+ w grze jest położony nacisk na fabułę
+ / – najlepiej grać z tymi samymi osobami i/lub osobami, które dobrze znają i pamiętają zasady gry
Minusy:
– rozgrywka może trwać 8h
W następnym artykule przybliżę Wam gry planszowe z mechanizmem worker placement.
Sylwia, for2players.
Poprzednie części cyklu:
Część 1 – gry kooperacyjne.
Część 2 – gry typu dungeon crawl.
Część 3 – gry z mechanizmem area control.
Wszystkie zdjęcia zamieszczone w tym tekście pochodzą ze stron wydawców gier lub z serwisu www.boardgamegeek.com.
- Wsiąść do Pociągu: Kraje Północy. Recenzja - 4 września 2018
- Tavarua. Jazda na fali. Recenzja - 23 listopada 2017
- Przygoda z Afterglow Miniatures Game. Część 3: bardzo subiektywna opinia o systemie i uniwersum - 17 listopada 2017