PRINCIPES i BRETWALDA – dwie gry o wspólnym DNA – porównanie
Lew Sołowiej to autor dwóch gier – Bretwaldy, która została ufundowana w kampanii zorganizowanej przez wydawnictwo Phalanx oraz Principies, której wydania podjął się sam autor, jej kampania trwa właśnie na Gamefoundzie. Zachęcamy do wsparcia i do zapoznania się z poniższym tekstem porównującym obie gry.
Spis treści
Kontekst
Dla tych, którzy nie orientują się tak dobrze w sytuacji – Bretwalda to moja debiutancka gra, która ufundowana została tutaj na Gamefound z sukcesem w 2022 roku i wydawana jest aktualnie przez wydawnictwo. Aby uprzedzić ewentualne, często powtarzające się pytania – około pół roku po zakończeniu kampanii złożyłem wydawnictwu ostatnie pliki. Od tamtego czasu zasadniczo nie mam wpływu na projekt. Tak samo jak wy wyczekuję momentu wydania i nie wiem nic ponadto, co wydawnictwo komunikuje w oficjalnych updatach dotyczących projektu (serio).
Jak możecie się domyślać, nie byłem w pełni zadowolony ze współpracy i dlatego (pomimo dobrego wyniku kampanii Bretwaldy) postanowiłem w przypadku Principes podjąć samodzielne wyzwanie self-publishingu, tak by tym razem móc przeprowadzić cały proces na własnych zasadach.
Jedna rodzina
Oba tytuły należą do jednej rodziny historycznych gier area control, są ze sobą spokrewnione, mają wiele wspólnego, ale co do zasady są to odrębne byty z własną tożsamością i charakterem. Projektując Principes moje podejście było ewolucyjne, nie rewolucyjne. W przypadku wielu konceptów zastosowanych w Bretwaldzie czułem, że jest w nich jeszcze potencjał do twórczego wykorzystania. Wyszedłem zatem od systemu bardzo podobnego, który z czasem coraz bardziej zmieniał się i nabierał własnej jakości.
Mój cel był i jest taki, by gracze, którzy zagrali w Bretwaldę poczuli jakby byli w znajomym sobie środowisku (dzięki czemu łatwiej będą mogli zagrać w Principes), ale równocześnie, by gra oferowała im nowe doświadczenie.
By omówić tutaj wszystkie podobieństwa i różnice obu gier zabrakło by miejsca… a jeśli nie miejsca to na pewno nadużyłbym waszą uwagę – zatem nakreślę tę kwestię za pomocą kilku najważniejszych z mojej perspektywy punktów.
Oprawa wizualna
Zacznę od tego, co rzuca się na pierwszy rzut oka. Oprawa wizualna obu gier to aspekt, który od razu wskazuje na powiązanie Principes i Bretwaldy. Wygląd obu ma sprawiać wrażenie, jakby były to artefakty pochodzące ze swojej epoki. Szczególnie podobne są okładki obu projektów, co ma wskazywać na swego rodzaju kontynuację – władcy spoglądający na centralnie umieszczony obiekt, którego pożądają.
Jednak chciałbym wskazać tutaj na zasadniczą różnicę stylistyczną. Bretwalda wzorowana była na celtyckich księgach BOOK OF KELLS oraz Lindisfarne Gospels, które powstały około 800 roku. Styl Principes oparty jest zaś przede wszystkim na XIV-wiecznej księdze CODEX MANESSE. Choć oba wzory to przykłady sztuki średniowiecznej i mają wiele wspólnego, to (podobnie jak mechanika gry ) mają swój własny charakter.
Sztukę anglosaską wyróżnia niezwykłe zagęszczenie ornamentów i wzorów, a przedstawienia postaci i zwierząt są ujęte dość abstrakcyjnie i prymitywnie (?).
W przypadku oprawy Principespojawia się mniej ozdobników, wszystko staje się nieco prostsze i klarowniejsze, a postacie ukazane są w bardziej realistyczny sposób.
Moje założenie było takie, by oprawa wizualna Principes sprawiała wrażenie mniej zniszczonej przez czas, mniej prastarej, bliższej nam (co wynika także z chronologii, akcja gry dzieje się około 400 – 500 lat później), a przez to nieco przystępniejszej w odbiorze. Wychodzimy z mrocznego, wczesnego średniowiecza i wkraczamy w świat klasycznego, wysokiego średniowiecza.
Mapa
Kolejną podstawową (i dość oczywistą) różnicą jest umiejscowienie akcji gry. Akcja Bretwaldy rozgrywa się w Anglii – na wyspie, a Principes opowiada o zmaganiach w Polsce położonej na kontynencie.
Co za tym idzie w przypadku Principes odpada nam cały aspekt morski, który bardzo ważny był w Bretwaldzie. Tutaj Królestwo Polskie otoczne nie jest przez wodę, a przez 7 neutralnych frakcji, o których wspomnę za chwilę. Morze Bałtyckie znajdujące się na północy mapy nie odgrywa żadnej mechanicznej roli.
Dodatkowo w Principeskażde księstwo (to nimi gracze będą rządzić podczas gry) posiada na mapie własne przypisane terytorium, które bazowo należy do nich. By je kontrolować gracz nie potrzebuje nic robić, natomiast, by przejąć kontrolę nad obcymi ziemiami, potrzeba tam stacjonować swoim wojskiem. W Bretwaldzienie ma obszarów przypisanych ściśle do królestw, a gracze kontrolują obszary za pomocą specjalnych żetonów.
Teoria zwycięstwa
Choć obie gry należą do gatunku area control, to w obu grach zwycięstwo osiąga się inaczej. W Bretwaldziewarunkiem wygranej jest kontrola odpowiednich obszarów wzbogacona o wykonywanie specjalnych misji i budowanie Opactw. Podobnie jak w Grze o Tron gdy gracz osiągnie odpowiednią liczbę punktów, od razu wygrywa grę.
W Principesmamy do czynienia z Planszą Pozycji z torami, która przedstawia 3 domeny: potęga księstwa, popracie wśród ludu oraz poparcie wśród kleru. Aby wygrać gracz musi wspiąć się na najwyższą pozycję we wszystkich 3 dziedzinach, a następnie za pomocą akcji zorganizować Zjazd, na którym potwierdzi swoje prawa do korony (motyw przypominający nieco Inis).
Rdzeń Systemu
System akcji w Principes jest przekształceniem i rozwinięciem tego z Bretwaldy.
W Bretwaldzie gracze dysponują 4 akcjami (rozwój, zbiór, fyrd (rekrutacja) i ruch), które zagrywane są na bieżąco w sposób jawny, w każdej rundzie 2.
4 akcje dostępne w Bretwaldzie
W Pricipes każdy z graczy programuje na początku rundy 3 z 6 dostępnych akcji (postęp, podatki, zwołanie, ruch, budowa i polityka). Gracze planują w tajemnicy swoje akcje, a następnie odsłaniają i realizują po jedną po drugiej.
6 akcji dostępnych w Principes
Choć 4 pierwsze akcje są podobne do tych z Bretwaldy, to każda z nich działa nieco na innych zasadach.
W Bretwaldzie strukturalnie gra podzielona jest na maksymalnie 12 2-akcjowych rund, w Principes jest to 6 3-akcjowych rund.
Frakcje neutralne
W obu grach występują frakcje neutralne, na które gracze mogą mieć wpływ. O ile w przypadku Bretwaldy była to dodatkowa istotna mechanika (letnie lądowanie wikingów i jesienne manewry neutralnych królestw anglosaskich realizowane poprzez system licytacji), to w przypadku Principes operowanie siłami nienależącymi do graczy jest KLUCZOWĄ częścią gry.
W Principes frakcje neutralne podzielone są na 2 grupy: Sąsiadów oraz Najeźdźców. Sąsiedzi to chrześcijańskie państwa otaczające podzielone Królestwo Polskie. Mogą być oni aktywowani oraz blokowani przez graczy za pomocą specjalnej talii kart – kart Sąsiadów. Myślę, że opowiem o tej mechanice nieco więcej w oddzielnym update, bo jestem z tego rozwiązania bardzo zadowolony. Najeźdźcy zaś aktywowani są poprzez odpowiednie karty Historii (karty wydarzeń), a kierował nimi będzie gracz będący overlord prince – Princeps.
armia Marchii Niemieckich gotowa do interwencji na Śląsku
Karty
Skoro już mowa o kartach – w Bretwaldzie ręka gracza składa się z 1 rodzaju kart – kart Przywództwa.
karta Przywództwa z Bretwaldy
W Principesręka gracza będzie składała się z 3 rodzajów kart: kart Bitwy (karty używane w bitwach), kart Dworu (karty działań politycznych) i wspomnianych kart Sąsiadów (reprezentujących pulę sojuszy gracza). W obu grach karty te są jednorazowego użytku i zdobywane są na różne sposoby.
trzy rodzaje kart w Principes
Zasoby
W Bretwaldziewystępują dwa podstawowe zasoby – złoto oraz żywność potrzebna do wykarmienia naszych armii podczas zimy. W przypadku Pricipesjedynym zasobem jest złoto, a mechanika karmienia wojska w ogóle nie występuje.
żetony Pożywienia oraz złota w Bretwaldzie
żetony Monet w Principes
Walka
System walki w obu grach opiera się na zadawaniu obrażeń (symbole mieczy) i odpieraniu ich (symbole tarcz), jednak mechanicznie są to dwa różne doświadczenia.
W Bretwaldziejednostki podzielone są na 3 poziomy, a każda jednostka zapewnia 1 kość konkretnego koloru (różny rozkład ścianek) podczas bitwy. Starcie składa się z zagrywania kart oraz właśnie z rzutu wieloma kośćmi, który może zostać powtórzony, jeśli żadna ze stron nie wycofa się, albo nie zostanie zniszczona po I rundzie walki (bitwy są 2-rundowe).
W Principes liczba kości została ograniczona jedynie do 2, zarówno atakujący jak i obrońca używają zawsze tylko 1 kości. System bazuje na gwarantowanych wartościach obrażeń, które zadają jednostki, które podzielone są w walce na 2 grupy: piesze oraz konne. Zatem walka składa się z zagrywania kart, rzutu kośćmi i policzeniu gwarantowanych obrażeń. Starcia w Principessą 1-rundowe.
Księstwa Ruskie atakujące wojska małopolskie
Zatem, choć oba system uważam za bardzo udane, to walka w Principes jest nieco bardziej policzalna i mniej losowa.
Dynastia
Podobnie jak w Bretwaldzie, w Principestakże występuje talia władców, która stanowi niejako „życia” gracza. O ile w Bretwaldzie władcy są dobierani przez graczy swobodnie, to tutaj książęta przypisani są do odpowiednich okresów (gra dzieli się na 3 okresy), w których mogą występować.
pięciu Książąt mazowieckich
Agenci
Jest to element worker placement, który w Bretwaldziew ogóle nie występował. W Principes pojawiają się Księżniczki, które są agentkami do zadań specjalnych. Na początku każdego Okresu (3 razy na grę) Księżniczki wysyłane są przez graczy na różne polityczne misje (mogą np. osiągnąć sojusz z neutralną frakcją poprzez mariaż albo sabotować działanie innego gracza przebywając w jego stolicy).
Księżniczka małopolska wysłana z misją na Węgry
Rozmiar gry
Jako, że główna plansza Pricipesjest mniejsza niż ta w Bretwaldzie, rozłożona na stole gra zajmuje mniej miejsca i mieści się wygodnie na standardowych stołach 120x80cm /48″ x 30″. Natomiast jeżeli chodzi o liczbę komponentów, to są to porównywalne liczby.
zdjęcie z ostatniej sesji nagraniowej
Czas rozgrywki i ciężar gry
Tutaj jest podobnie, czyli w zależności od stylu i charakteru graczy wychodzi 30-45 min na gracza.
Co do złożości gry – również oceniam obie gry podobnie na około 3,5/5 w skali BGG. Niektóre elementy bardziej rozbudowane są w Bretwaldzie, a inne w Principes, ale całościowo są to gry o porównywalnym ciężarze.
Podsumowanie
Mógłbym dodawać kolejne punkty jeszcze długo, ale chyba nie o to chodzi by was zupełnie zanudzić. W każdym razie mam nadzieję, że ogólny obraz, który nakreśliłem przedstawia obie gry jako posiadające pewne wspólne DNA, ale jednak różniące się od siebie (wiem, że wiele osób miało obawy, że gry będą zbyt do siebie podobne).
Jestem dumny i zadowolony z obu gier (choć w przypadku Bretwaldy nie mam już kontroli nad projektem), więc nie podejmę się oceny, które swoje dziecko lubię bardziej. Po prostu polecam Wam spróbować obu gier, Byście mogli wyrobić sobie własną opinię.
Instrukcja Principes
Z instrukcją do Principes, możecie zapoznać się pod tym linkiem.
Grę możecie wesprzeć tutaj.
Lew Sołowiej
